- TROPAEUM
- TROPAEUMsive monumentum victori erectum eo in loco, ubi hostes in fugam convertit: hinc ὐπὸ τῆς τροπῆς, quid hostes in fugam versi, dictum. Apud Graecos hic mos diu servatus est, ut qui Imperator hostem fugâsset, tropaeô donaretur: Triumphô autem vel encomiô et peplô, si occidisset, aut funditus everisset. Alex. ab Alex. Gen. Dicr. l. 1. c. 22. fol. m. 36. Tropaea autem prima ex arboribus confecta aunt, quas amputatis ramis, hostium spoliis decorabant. Deindecoepta sunt fieri ex lapide et saxis, in loco pugnae, quae Segestener a victoris reportatis, 8 Bautastenier, ut veteres pronunciârunt, quasi Bytastener a spoliis devictorum hostitum, quae eis affixa fuerunt, appellata, Loccen. Antiq. Sueo-Goth. c. 4. fol. 153. Quae vero spolia in tropaeo figerentur, docet Virg. l. 11. Aen. v. 790.—— Fulgeniaque induit armaMezentl ducis exuvias, tibi magne TropaeumBellipotens: aptat rorantes sanguine cristas,Telaque trunca viri, et bis sex thoraca petitumPefossumque locis: clypeumque ex aeae sinistraeSubligat, atque ensem collô suspendit eburnum.Vide quoque, quae de tropaeis Marii scribit Fabritius, in sua Roma, c. 15. Rosin, l. 10. Antiq. Rom. c. 29. f. 1006. 1035. In montibus quoque et locis eminentibus, tropaea collocari solita esse testatur Sallustius, in Fragm. Hist. l. 5. quando de Pompeio ait, quod devictis Hispanis tropaea in iugis Pyrenei montis posvertit. Tropaea quoque marmorea, aeneave, cum inscriptione et titulis aevô perpetuô duraturis, posita fuisse testatur Alex. ab Alex. Gen. Dier. l. 1. c. 21. Nonnumquam, si materia non supperebat, lapides in ingentem cumulum aggerendo, in memoriam posteritatis, bonis et fortibus viris pro tropaeis erigebant. Tropaea quondam statuta fuerant Pericli, Agesilao, Fabio Aemiliano, Syllae, Mario, Metello, et aliis: nec virtutis tantum decorandae, sed et ignaviae exprobrandae causâ veteres tropaea constituisse, Artemisiae et Sesostris tropaea satis ostendunt, de quibus Alex. ab Alexaudro d. l. Tropaeorum vicem hodie supplent vexilla, signa, tormenta bellica, hostibus forti manu erepta, quorum ingens copia in potentissimorum Regum armaentariis, ad posteritatis memoriam, asservantur, Loccen. Antiq. Sueo-Goth. c. 4. f. 153. Simon Battierius, Disp. de Praemiis. Arbor autem inprimis idonea tropaeis, quercus habita, ut de Romulo Acronis, et Marcello Britomartis victoribus, legimus apud Plutarchum, in utroque. Ex auro tropaei meminit Florus, l. 2. c. 4. ubi de Flaminio. Sed et loco tropaeorum Turres erectas, illisque spolia imposita, docet idem, l. 3. c. 2. ubi de Domitio Ahenobarbo et Fab. Maximo. Imo et Urbes integras, pro tropaeis statuisse summos Reges, docet herodianus, l. 3. c. 4. ubi de Alexandro Severo, μένει δ᾿ ἔτινȏν τρόπαιον καὶ δεῖγμα τῆς νίκης ενείνης πόλις ἐπὶ τοῦ λόφου Α᾿λεξάνδρεια καλουμένη, et pluribus persequitur Freinshem. ad Curtium, l. 9. c. 3. ubi inprimis de variis urbibus Νικαιας vel Νικοπόλεως nomina v victoria, nactis. Interdum et arae pro tropaeis. Cic. ad Famil. l. 5. Ep. 4. In Amano monte Alexandri sunt arae. Tertullianus, de Pallio, Post trinas Pompeii aras. Et cui ignotae Alexandri arae, quas ex India reversus erexit? Porro statua et columna Victoris nonnumquam hôc fine erecta: aliquando fixa hastis hostium capita pro eodem erant. Sillius, l. 2. de Terone, occisae Hasbytes caput bipennis suffigente, v. 208.Namque aderat totô ore ferens irasque minasqueAnnibal, et caesam Hasbyten, fixique tropaeumInfandum capitis furiatâ mente dolebat.Quod hodieque multo in usu apud varias genses Barbaras, Turcas inprimis Persasque. Vide quoque de capite Goliathi, a Davide interfecti, 1. Sam. c. 17. v. 54. Imo et Deorum effigies uti discimus ex Euripide, in Phoenissis, v. 1256. et in Heraclidis, v. 936. Praeter loca iam dicta vero, in Mari etiam posita tropaea, locis nempe tali rei opportunis, docet Demosthenes, Olynthiacâ 3. vel in Insulis, ut de Chabria idem habet, contra Leptinem; vel in Portubus. Silius, l. 14. de Siculis, v. 31.Promptae gens linguae, ast eadem cum bella cieret,Portus aequoreis sueta insignisre tropaeis.Vel Foribus affigebantur, uti Romanis notum etc. Inscribebantur Ducum nomina, ut mille loci Graecorum Scriptorum docent, non militum, quod dolet Peleo, apud eundem Euripidem, Andromachâ, v. 693. qua de re vide plura apud Casp. Barthium, ad Thebaidem Statianam, l. 2. v. 706. Auctoresque supra de Triumpho laudatos. Addo saltem, sapientioribus ex ligno tropaea maxime placuisse, ut his brevi tempore consumptis, confestim auferrentur e medio discordiae argumentea. Hinc duo Palladis tropaea describens Himerius, unum adversus Neptunum, ex olea: alterum contra Barbaros, ex platano, fuisse ait, Μελ. Et apud Amphictyonas Thebani accusati sunt a Lacedaemoniis, quod victoriae monumentum, adversus se partae, aeneum statuerint tropaeum, apud Ciceronem, de Invent. l. 2. c. 23. Imo Platonem, insua civitate, arma hosti detracta plane noluisse in Templis suspendi, legimus in eius l. 5. de Rep. Alias scil. sacra Diis Tropaea, adeoque diruere illa nefas fuit, uti discimus ex Dione, l. 42. ubi de Caesare, et Vitruvio, l. 2. c. 8. ubi de Rhodiis. Sulla tamen Marii tropaea deiecit, quae Caesar restituit, apud Sueron. c. 11. contra fas itidem, cum, sicut dedicata evertere, sic eversa vel tempore consumpta redintegrare, non liceret, ut praeter dicta, ex Plutarcho discimus, in Quaest. Rom. 36. etc. Vide quoque Car. Paschal. Coronar. l. 7. c. 14. qui et de coronandi tropaea more, ibid. l. 1. c. 6. Nec omittendum ius Tropaei erigendi non habuisse, qui per inducias ab hoste coesos repetisset, uti supra vidimus ubi de Induciis. Unde laudandi Niciae sumpta materia Plutarcho in co, c. 13. qui maluit profundere lauream et decus, quam duos cives relinquere inhumatos. Quale quid etiam de Atheniensibus memorat Thucydides, l. 4. c. 9. Vide Berneggerum ad Iustin. l. 6. c. 6. Conspiciuntur hodieque duo Romae in Esquilino, proque illis habentur, quae Mario erecta, memorantur Valerio Max. l. 6. c. 9. ex. 14. Moles enim ibi est latericia, in quae bina Tropaea ex marmore quae corpora trunca sunt cum spoliis. Eorum alterum thorace squamosô indurum, cum clypeis et ornamentis militaribus, ante se captivum iuvenem manibus ad tergum religatis et undique alatas victorias habens: alterum armis ornatum, clypeis non usquequaque rotundis, glaeis duabus alterâ apertâ cum cono et cristis, alterâ clausâ sine cristis: in eodem inest forma chlamydis, et alia quaedam vetustate minus apparentia, uti legere est apud Iac. Ouzelium, Animadversion. ad Minucii Fel. Octavium, ubi varia, de Tropaeis Vetertruncis inprimis arborum rudibus et sine arte, in hunc usum, autiquitus adhibitis, ex Suetonii Caligula, c. 45. Poetisque quamplutimis, congessit. Adde Alex. ab Alexandro, Genial. Dier. l. 1. c. 22. Alia notio vocis apud Sueton. Iuliô, c. 84. Funere indictiô — pro Rostris aurata aedes — collocata: intraque lectus eburneus, aurô ac purpurâ stratus: et ad caput tropaeum, cum veste, in qua fuerat occisus, ubi κοντὸν Appianus vocat, stipitem videl. in formam tropaei, cui vestis illa imposita: ferculum funebre, interpretatur Casaubonus, ad Caligulam eiusdem, c. 15. Vide supra in hâc voce.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.